Zihin, Benlik ve Toplum

Bu çalışma, George Herbert Mead’in 1927-28 yıllarında Chicago Üniversitesinde verdiği “sosyal psikoloji” derslerine dayanmaktadır. Bu ders notları Mead’in ölümüne müteakip bir araya getirilmiş ve ilk defa 1934 yılında yine aynı başlıkla yayınlanmıştır. Zihin, Benlik ve Toplum o günden bu yana sosyal bilimler ve felsefe alanın tartışmasız en büyük klasiklerinden biri olarak kabul edilmiştir. Felsefi açıdan pragmatist gelenek içinde konumlanan Mead, ilk olarak, eylem açısından zihne atfedilen birtakım bilişsel süreçleri “doğal” olana geri iade eder. Bu açıdan bakıldığında iflah olmaz bir davranışçı ve evrimcidir Mead, ancak kendine özgü biçimde. Watson’ın tartışmalı ve indirgemeci davranışçılığını bir anlamda toplumla buluşturur. Toplum, sunduğu sembolik evren ve özellikle dil üzerinden, insanların fiziki nesnelere kurduğu ilişki üzerinde dahi etkili olur. Kısacası, birey-toplum, iç-dış, zihin-beden gibi mekanik dikotomileri tanımaz Mead. Benlikler çoğuldur; toplumsal yaşamın karmaşık ve çok yönlü ağlarında, bireyler arası etkileşimlerle tesis edilirler. Esas olan ve incelenmesi gereken, bu deneyimlerin ve ilişkilerin bizzat kendisidir. Pragmatizmin diğer öncüleriyle ile beraber okunduğunda, Mead’in ilişkisel bir sosyal bilim geleneği için neden vazgeçilmez bir referans olduğu da böylelikle anlaşılabilecektir.

George Herbert Mead (1863-1931): Amerikalı sosyal psikolog ve filozof (pragmatizm). Sosyal Davranışçılık akımının gelişimi üzerinde merkezi bir etkisi olmuştur. Benlik anlayışı ve etkileşim vurgusu, özellikle Chicago ekolü üzerinden, sosyoloji ve sosyal antropolojide de geniş bir yankı bulmuştur.

İçindekiler: Gözat | Hans Joas Takdimi: Oku